مرثیه‌ای برای کوبا

عشاق به روایت رومان رولان

"شما قلاب را فروداده‌اید. دیگر هیچ کاری نمی‌توان کرد٬ ماهی‌های بی‌نوای من! دیگر جز این کاری برایتان نمانده است که طعمه را هضم کنید. این طعمه به یک اندازه از چیزهایی درست شده است که از هم جداتان می‌کند و چیزهایی که به هم پیوندتان می‌دهد٬ - اختلاف‌های سرشتتان٬ نژادتان (که خود بخشی از جاذبه‌ای است که در شما کارگر افتاده است): شما وقت کافی خواهید داشت که تیغ‌های این طعمه را که گلوتان را می‌خراشد حس کنید! شاید عاقلانه‌تر آن بود که روده‌های کوچکتان را با آن به سیخ نکشید… ولی دیگر کار از کار گذشته است و جز با پاره‌کردن روده‌های کوچک‌تان نمی‌توان باطلش کرد…"

رولان٬ رومان. جان شیفته. ترجمه م ا به‌آذین. 1378.

کالاهای کشتار

"… مردی که به یک دست کتاب مقدس و به دست دیگر شمشیر داشت (شمشیر دیگران)٬ سفر تکوین را به شیوه ای نوین با کشیشان فرقۀ تعمیدی موعظه می‌کرد. و در اثنایی که آفرینش روزهای نخستین را به آفرینش جنگ که خود وی خدای آن بود می‌سنجید٬ صاعقه‌اش بر سر فرزندان گناه یعنی هواخواهان صلح٬ فرو می‌افتاد: زیرا هیچ نامردمی٬ هیچ بی رحمی را٬ نمی‌توان با خونخواری انان که می خواهند جنگ را - در نیمه را متوقف کنند مقایسه کرد. - و در این میان آمریکا با خونسردی رقم صورتحساب خود را بالاتر و بالاتر می‌برد و دنیای قدیم را با سیلی ازکالاهای کشتار خود می پوشاند. زیرا دست راست موظف به دانستن آن نیست که دست چپ چه کار می‌کند و اگر در کتاب خدا آمده است که: "تو کسی را نخواهی کشت"٬ در هیچ جا نوشته نیست که تو نباید شرافتمندانه افزارهایی برای کشتن بسازی٬ اما شرط آن است که جنس آن خوب باشد و به قیمت خوب به فروش رسد."

رولان٬ رومان. جان شیفته. ترجمه م ا به‌آذین. 1378.

باشد!

"… این خدا درست همان است که در روز هفتم به آسایش نشست٬ زیرا آنچه را که آفریده بود نیکو می‌یافت. اگر آدمی به گفتۀ او گوش می‌داد٬ ارابه‌اش در نخستین گردش چرخ باز می‌ایستاد. هر پیشرفت جهان بر خلاف ارادۀ اوست که صورت می‌گیرد! Fiat (باشد!) ما ارابه را به پیش خواهیم راند. و اگر می‌باید که له‌مان کند٬ می‌خواهم که دست کم در حرکت باشد."

"Ce Dieu est bien celui qui, le Septième Jour, se reposa, trouvant que ce qu'il avait fait était bien fait. Si on l'eût écouté, le chariot de l'homme, au premier tour de roue, se serait arrêté. Chaque progrès du monde se fait contre sa volonté… Fiat! Nous pousserons le chariot. Et s'il doit nous écraser, je veux au moins qu'il marche."

رولان٬ رومان. جان شیفته. ترجمه م ا به‌آذین. 1378.

قاعده‌ی نخست

"قاعده‌ی نخست: بیش از این به حساب نیاوردن اصول بزرگ٬ و آن "وظایف حتمی" که در هر زمان و در هر جا متغیر است٬ آن حقیقت‌های انتزاعی٬ شکوهمند٬ بحث ناکردنی٬ جاودانی. آن ها در همه چیز راست می‌آیند. در هیچ چیز راست نمی‌آیند. در جهانی که دستخوش دگرگونی مداوم است٬ حقیقتی که دگرگون نشود دروغ است٬ یا بدتر از آن: - برای مرد ساده‌ای که قادر به تمیز دروغ نیستند٬ هیچ نیست.
آن چیزی حقیقی است که واقعی است٬ و نخستین قانون درست‌کاری مراعات صحیح آن است و بیرون کشیدن قاعده‌های بی غش و مردانه و دمساز با واقعیت از آن برای داوری کردن و عمل کردن٬ - و این دو٬ یکی بی دیگری نیست! - آن هم نه فردا یا در همه‌ی زمان‌ها٬ بلکه در این زمان٬ همین دم٬ این جا٬ در این یک تکه زمین که یکی از پاهای من به استواری بر آن تکیه دارد٬ و آن دیگری که بلند شده در رفتار است می‌رود که نقطه‌ی اتکای تازه‌ای بیابد."

رولان٬ رومان. جان شیفته. ترجمه م ا به‌آذین. 1378. ص 1479.

باید به قد و قامت روزگار خود بود

"این دشمن است که انتخاب کرده است. شما حتی وقتی که بخواهید مفهوم طبقات را منکر شوید٬ باز طبقه‌ی حاکم٬ که شاید شما خود از هنگام زادن بدان تعلق داشته‌اید٬ آن را با خشونت بر شما تحمیل می‌کند٬ آن وقت است که از طبقه‌ی خود بیرون می‌آیید و آن را مانند گل تخت کفش خود دور می‌ریزید٬ چه٬ می‌بینید که این طبقه برای تامین سود خویش و تقلبات خویش٬ هنگامی که دیگر نمی‌تواند به قوانینی که دموکراسی‌اش بر آن تکیه داشت اکتفا کند٬ به قانون دستبرد می‌زند٬ دمکراسی‌اش را خود واژگون می‌سازد و به مسلسل و دادگاه‌های فوق‌العاده‌ توسل می‌جوید..."

"بدبخت تنها کسانی هستند که نیروشان با ایمان برابر نیست (در این حال٬ ایمان ناتوان است!)٬ - کسانی که چیزی ندارند تا خود را در راه آن فدا کنند. روزگاری است سخت٬ بی رحم٬ ولی برای نیرومندان زیباست. و آن که به تن از همه ناتوان‌تر است٬ می‌تواند نیرومند باشد. باید به قد و قامت روزگار خود بود."

رولان٬ رومان. جان شیفته. ترجمه م ا به‌آذین. 1378.